Το Πρόγραμα

The Project

Χρηματοδότηση / Funding

Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο της δράσης του ΕΛΙΔΕΚ «Χρηματοδότηση της Βασικής Έρευνας (Οριζόντια υποστήριξη όλων των Επιστημών)» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU (Αριθμός Έργου ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.: ΚΕ 014890)

The project is implemented within the framework of H.F.R.I. call “Basic Research Financing (Horizontal support of all Sciences)” under the National Recovery and Resilience Plan “Greece 2.0” funded by the European Union – NextGenerationEU (H.F.R.I. Number: KE 014890)

Το Πρόγραμμα / The Project

Αυτό που είναι γνωστό ως «Λεξικό του Κυρίλλου» είναι ένα εξαιρετικά μεγάλου αριθμού λημμάτων ελληνικό λεξικό που πιθανότατα συντάχθηκε μεταξύ του τέλους του πέμπτου και των αρχών του έκτου αιώνα μ.Χ. Διασώζεται σε περίπου 200 χειρόγραφα, πολλά από τα οποία αποδίδουν το Λεξικό στον Άγιο Κύριλλο, Πατριάρχη Αλεξανδρείας (370-444 μ.Χ.).

Το Λεξικό παραμένει ουσιαστικά ακόμα ανέκδοτο στις πολλές (και με πολλές παρεμβολές) γραμμές της παράδοσής του. Ο στόχος του προτεινόμενου Έργου είναι να θέσει τα θεμέλια της πρώτης περιεκτικής έκδοσης του Λεξικού του Κυρίλλου, η οποία θα καταγράψει τα χειρόγραφα που κυκλοφορούν κατά τη διάρκεια των αιώνων και ανευρίσκονται στον σημερινό ελληνικό χώρο. Στο παρελθόν, μόνο επιμέρους εκδόσεις έχουν υποστεί πλήρη ή μερική επεξεργασία και δεν υπάρχει ευρεία συναίνεση σχετικά με την ακριβή σχέση των χειρογράφων. Ως εκ τούτου, οι στόχοι του Έργου αντιπροσωπεύουν τα πρώτα βήματα προετοιμασίας μια έκδοση πλήρους κλίμακας.

Το Έργο σχεδιάζει να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων χειρογράφων του Κύριλλου με επισημείωση, που θα καλύπτει τα τεκμήρια που φυλάσσονται εντός των συνόρων της νεότερης Ελλάδας. Προσδοκά να προσφέρει μια καλύτερη και ασφαλέστερη βάση για λύσεις του προβλήματος της σχέσης των χειρογράφων και ίσως τελικά των σωζόμενων recensions.
Η έρευνα θα επικεντρωθεί
α) στην εξαντλητική μελέτη όλων των μαρτύρων της παράδοσης του Λεξικού στην Ελλάδα και την πλήρη μεταγραφή αρκετών εξ αυτών
β) στον εντοπισμό ακέφαλων και αταύτιστων λεξικών που ίσως να συνδέονται με το Λεξικό του Κύριλλου
γ) στη διερεύνηση της δυνατότητας αυτόματης μεταγραφής των χειρογράφων, και δ) την χρήση ψηφιακών μεθόδων για την ανάλυση του στέμματος του Λεξικού.


What is known as the “Lexicon of Cyril” is an exceptionally extensive Greek lexicon that was likely compiled between the end of the fifth and the beginning of the sixth century AD. It is preserved in about 200 manuscripts, many of which attribute the Lexicon to Saint Cyril, Patriarch of Alexandria (370-444 AD).

The Lexicon remains essentially unpublished in the many(and often interpolated) lines of its tradition.The aim of the proposed Project is to lay the foundations for the first comprehensive edition of the Lexicon of Cyril, which will record the manuscripts circulating over the centuries and found in -what is today- Greece. In the past, only partial editions have undergone complete or partial processing, and there is no scholarly consensus regarding the precise relationship of the surviving manuscripts. Therefore, the Project’s objectives represent the first steps towards a full-scale edition.

The Project plans to create an annotated database of Cyril’s manuscripts covering the documents preserved within the borders of modern Greece. It aims to provide a better and more secure basis for resolving the problem of the relationship between manuscripts and perhaps ultimately the surviving recensions. Research will focus on
A) a comprehensive study of all the witnesses of the Lexicon tradition in Greece and the complete transcription of several of them.
B) identifying headless and unidentified lexicons that may be connected to the Lexicon of Cyril
C) exploring the possibility of automatically transcribing manuscripts, and d) using digital methods to analyze the Lexicon’s stemma.

Φορείς Συνεργασίας

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης


Πανεπιστήμιο Αιγαίου